مقالات و یادداشت ها
مردم در خطبه‌های ۱۲ آذر چه شنیدند؟
در دومین آدینه آذرماه، مراسم عبادی سیاسی نماز جمعه در سراسر میهن اسلامی مان برگزار شد. محور اصلی خطبه‌های این هفته مذاکرات برجام بود. ائمه جمعه با حمایت همه‌جانبه از حضور هیئت مذاکره‌کننده ایرانی در مذاکرات وین خواهان اجرای بندهای برجام در رفع تحریم‌ها شدند، ولی هیچگونه اشاره‌ای نسبت به چگونگی بازگشت کشور به برجام نشد. خطبه‌هایی نیز درباره مطالبات کشاورزان مردم اصفهان درباره کمبود آب شنیده شد. مضمون برخی از این خطبه‌ها روایات تئوری توطئه بود، درحالیکه در برخی دیگر با مطالبه‌گران همدردی شد. در آستانه ۱۶ آذر که روز دانشجو نامیده شده است، امامان جمعه با نمازگزاران درباره وظایف دانشجویان در جامعه سخن گفتند، لیکن سخنرانی «زهرا جوان» و «سیدشایان ابهری» پیش از خطبه‌های نماز جمعه تهران نمونه بارز مطالبه‌گری‌های انقلابی دانشجویان در انتقاد از رویکرد محافظه‌کارانه و حاکمیت‌محور امامان جمعه بود. لازم بذکر است که در هیچ‌یک از خطبه‌های امروز سخنی از اعتراض معلمان که چندین روز است در بیش از ۵۰ شهر کشور ادامه دارد شنیده نشد. امید است با شنیدن صدای منتقدین دلسوز و مردم مطالبه‌گر و مستضعف کشور، شاهد تحول در نهاد نماز جمعه از «تریبون حاکمیت» به «تریبون امت» باشیم.
معترضان اصفهان می‌پرسند، امام جمعه کجاست؟
تجمعات مردم در اصفهان نمونه دیگری از مطالبه‌گری مردم بود که در پی بی پاسخ ماند از سوی حاکمیت، امکان دگردیسی پیدا کرده و می‌تواند ابعادی ساختارشکنانه پیدا کند. این تجمعات که در آغاز حمایت از کشاورزان بی‌پناه بود، به سرعت به فرصتی برای ابراز نارضایتی مردم از شرایط موجود تبدیل شد. این تجمعات همچون دیگر اعتراضات مردمی در سالهای اخیر پس از چند روز، برچسب نفوذ و ضدانقلاب خورد و سرکوب شد. در این اعتراضات مردمی، جای خالی آیت‌الله طباطبایی‌نژاد، امام جمعه اصفهان محسوس بود. این درحالی بود که وی از وقوع این اعتراضات باخبر بود و در هفته اول اعتراضات حتی آن را بحق توصیف کرده بود. براستی چرا روحانیون و امامان جمعه دیگر همراه با مردم در اعتراضات بحق و بجا حضور ندارند؟ اعتراضات مردمی کشاورزان هرچند به خون کشیده شد، اما اکنون این حرکت‌ها درحال ثمر دادن است و قرار است در روزهای آینده آب به زاینده‌رود برگردد. ولی با نگاهی به جای خالی روحانیون در اعتراضات اصفهان و خوزستان باید پرسید، چرا روحانیون دیگر امامت نمی‌کنند؟ چرا امامان جمعه از مدار مردم خارج شده و فقط در مدار قدرت فعالند؟
آیا جمهوری اسلامی حاصل خطای ترکیب است؟ نگاهی به انتقادات دکتر رنانی
دکتر محسن رنانی، استاد اقتصاد و اندیشمند اجتماعی یادداشتی با عنوان «جمهوری خطای ترکیب» منتشر کرده که بحث‌های زیادی را در حوزه و دانشگاه برانگیخته است. خلاصه نظر دکتر رنانی این است که تسری احکام فقهی و فردی به احکام جمعی و حکومتی یک خطای منطقی بوده که طی چهار دهه گذشته، دردسرهای زیادی را برای ایران ایجاد کرده است. با توجه به سابقه علمی دکتر رنانی و حسن نیت ایشان در بحث‌های اقتصادی و اجتماعی، جا دارد نگاهی جدی و البته نقادی به نظرات ایشان داشته باشیم و بجای اتخاذ یک رویکرد تکفیری، با ادله در پی پاسخ دادن به شبهه طرح شده برآییم.
مردم در خطبه‌های ۵ آذر چه شنیدند؟
مراسم عبادی سیاسی نماز جمعه امروز در اقصی نقاط کشور برگزار شد. خطبه‌های امروز مصادف با روز بسیج مستضعفان بود و امامان جمعه بر لزوم تزریق تفکر بسیجی برای حل مدیریت‌های ناکارآمد در مسائل داخلی و سیاست‌های غلط در بحران‌های خارجی تأکید کردند. سخنی که در اکثر خطبه‌ها شنیده نشد، مطالبه‌گری برای معیشت مردمی بود که در سالهای اخیر وضعیتی بهتر از مستضعفان جهان ندارند. دو موضوع کم‌آبی و حقوق‌های نجومی نیز در برخی از خطبه‌ها مورد اشاره قرار گرفت. در آستانه آغاز مذاکرات اتمی وین، بسیاری از ائمه جمعه از تعامل با کشورهای دنیا حمایت کردند، لیکن همچون گذشته اختلافات کشور با عربستان سعودی و اسرائیل را به موضوعات مذاکرات گره زدند. تحلیل‌های سایت مردم و روحانیت نشان می‌دهد در ماه‌های گذشته تعداد بیشتری از ائمه جمعه با مشکلات معیشتی مردم هم‌صدا شده‌اند ولی هنوز اکثر آنها به جای مطالبه‌گری از مسئولان دولتی و مجلسی، مردم را به صبر و مقاومت دعوت می‌کنند. نمونه بارز این نوع رویکرد را در برخورد با بی‌آبی و اعتراضات مردمی در این خصوص هم شاهد هشتیم.
سیاسی یا غیرسیاسی؟ حوزه نجف پس از آیت‌الله سیستانی
ناظران حوزه نجف پس از درگذشت آیت الله حکیم، با دقت بیشتری آینده مرجعیت در عراق را پیگیری می کنند و در این خصوص گمانه‌زنی‌هایی هم کرده‌اند و نام آیت الله محمد باقر ایروانی را بیش از گذشته رسانه‌ای کرده‌اند. هرچند پذیرش واقعیات در رابطه با جانشینی راحت نیست ولی به‌هرحال باید توجه داشت که بزرگانی همچون آیت الله سیستانی و آیت الله فیاض دوران کهولت خود را سپری می‌کنند منطقی است که برنامه ریزی‌های مناسبی برای آینده مرجعیت صورت گیرد. در این راستا گفتگوهایی شده و بنظر می‌رسد که دستکم در میان بخش قابل توجهی از بازیگران اصلی حوزه نجف، اجماعی درخصوص آیت‌الله ایروانی برای ورود جدی‌تر به حیطه رهبری حوزه ایجاد شده است. در ادامه نگاهی داریم به زندگینامه و مواضع آیت‌الله ایروانی در خصوص جایگاه حوزه نجف و نیز رابطه طلاب با سیاست. ادامه
مردم در خطبه‌های ۲۸ آبان چه شنیدند؟
امروز خطبه‌های نمازجمعه در شهرهای مختلف کشور برگزار شد و امامان جمعه از یک سو به مسائل سیاست خارجی و مذاکرات اتمی ایران با قدرتهای جهانی، و از سوی دیگر به مسائل داخلی و مشکلات اقتصادی مردم پرداختند. در حوزه مذاکره بنظر می‌رسد که همه به اجماع رسیده‌اند که باید به پای میز مذاکرات بازگشت و البته هنوز مطالباتی مطرح می‌شود که شاید واقعگراینه نباشد. در حوزه مسائل داخلی هم مهمترین موضوع، مشکلات معیشتی و گرانی است که مورد تاکید امامان جمعه قرار گرفت. البته یکی از مشکلاتی که همیشه در بحث گرانی مطرح بوده، موضوع ریشه‌یابی مسئله است که متاسفانه امامان جمعه در اکثر اوقات بجای توجه به علت، بر روی معلوم تمرکز می‌کنند و سیاست‌های شکست‌خورده‌ای را ترویج می‌نمایند که تنها به بگیر و ببند و تنبیه چند گرانفروش ختم می‌شود.
مطالبه عمومی برکناری حجت‌الاسلام صدیقی است
چند هفته‌ایست که عملکرد ضعیف امامان جمعه در مطالبه‌گری نیازهای معیشتی مردم و عدالت‌طلبی نسبت به نابرابری‌ها و فسادها به مبحثی داغ تبدیل شده است. این بحث داغ با سخنان حجت‌الاسلام کاظم صدیقی در خطبه‌های نماز جمعه هفته گذشته تهران، توسط برخی فرصت‌طلبان سیاسی‌گرا، بکلی از مدار مردم و منطق خارج، و به اپیزود دیگری از دعواهای جناحی تبدیل شد. در جنجال این دعواها، توجهات به سرعت از سخنان ضدمردمی و توخالی جناب صدیقی پرت، و به حمله و ضدحمله علیه منتقدین سخنان وی معطوف شد. حجت‌الاسلام کاظم صدیقی که در حیات سیاسی خود فقط در رکاب قدرت بوده و اثری از مطالبه‌گری در کارنامه خود ندارد، بارها به دلیل ضعف تکلم و تفکر خود، باعث آبروریزی نظام از تریبون نماز جمعه تهران شده است. سخنان اخیر وی که ضعف ایمانی مردم را منشأ بی‌آبی و بیماری کرونا معرفی کرد، تیر خلاصی بر ته‌مانده مشروعیت و وجاهت جناب صدیقی به عنوان امام جمعه موقت بود. نگاهی به نظرسنجی‌ها و افکار عمومی حاکی از یک مطالبه مردمی گسترده برای برکناری حجت‌الاسلام صدیقی است. شورای سیاستگذاری نماز جمعه با برکناری جناب صدیقی می‌تواند از وی مصداقی بسازد تا دیگر کسی توهین و خرافه از تریبون نماز جمعه نپراکند.
یادی از آیت‌الله مجتهد شبستری (ره)
حضرت آیت‌الله محسن مجتهد شبستری، نماینده مجلس خبرگان رهبری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز، به علت سکته در بیمارستان امام حسین(ع) تهران دعوت حق را لبیک گفت و به ملکوت اعلی پیوست. سایت مردم و روحانیت ارتحال معظم‌له را به همه مردم کشور و رهبر معظم انقلاب تسلیت می‌گویدادامه
چرا مردم فکر می‌کنند آخوند فقیر وجود ندارد؟
مشکلات معیشتی موضوعی آشنا برای مردم است و درصد قابل توجهی از جامعه با چالش‌های اقتصادی دست و پنجه نرم می کنند. طلاب هم از این قاعده کلی مستثنی نیستند و در بسیاری از موارد، مشکلاتی مشابه دیگر شهروندان ایران دارند. برغم این مشکلات اما، مردم تصویر متفاوتی از طلاب و روحانیون دارند و واقعیت این است که در افکار عمومی تصویر آخوند فقیر بی‌معنی است و مردم عادی فکر می‌کنند که همه روحانیون جزو طبقه مرفه هستند. این نوع نگاه عمومی به طلاب یکی از دلایل افزایش شکاف میان مردم و روحانیون بوده که البته مسئولیت بخشی از این مشکل هم بر دوش آن دسته از روحانیونی است که با اشرافگرایی، کلیت روحانیت را تخریب کرده اند. البته این امر را هم نمی توان نادیده گرفت که درصد قابل توجهی از مقامات عالیرتبه نظام را روحانیون تشکیل میدهند، و این واقعیت آماری هم به کلیشه آخوند مرفه دامن زده است.
مردم در خطبه‌های ۲۱ آبان چه شنیدند؟
در مراسم نماز جمعه این هفته عملکرد ضعیف مسئولین در حل مشکلات معیشتی و گرانی‌ها محور اصلی خطبه‌ها بود. امامان جمعه با اشاره به امواج پیاپی گرانی‌ها در هفته‌های اخیر، بجای مطالبه‌گری نسبت به عملکرد ضعیف دولت در صد روز اول فعالیت خود، به تقدیر از عزم دولت پرداخته و کاستی‌ها را ناشی از ناتوانی‌های مسئولان میانی دانستند. با طلوع دوباره مذاکرات برجامی از پشت سیاس‌گری‌های دوگانه دیپلماسی و مقاومت، بسیاری از امامان جمعه در حمایت از ادامه مذاکرات سخن گفتند، لیکن برخی از ائمه جمعه هنوز به طرح ادعاهای خلاف واقع و ضدمذاکره ادامه دادند. موضوع دیگری که در برخی از خطبه‌ها بدان اشاره شد، مسئله فسادستیزی بود. امامان جمعه با اشاره به وجود فساد لجام‌گسیخته در ساختارهای سه قوه، همچون گذشته از اشاره به مصادیق، و حتی موارد فساد در میان مسئولان خودداری کردند. اینگونه برخورد خبری با فساد که در سالهای گذشته مدام از تریبون‌های نماز جمعه شنیده شده، کافی نبوده و بهیچوجه شایسته نهاد جهادی نماز جمعه نمی‌باشد.
هدف نماز جمعه نباید حفظ آبروی حاکمیت باشد
سخنان حجت‌الاسلام حاج‌علی‌اکبری، رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه در برنامه ثریا نه تنها از تنش‌های حول ممنوعیت طرح موارد فساد توسط امامان جمعه نکاست، بلکه موضوع را پیچیده‌تر و اختلافات را عمیق‌تر کرد. جناب حاج‌علی‌اکبری با بیان اینکه خطبه‌های نماز جمعه «موضع حاکمیت و شبکه امامت» است، وظیفه امام جمعه را «حفظ وحدت و جلوگیری از انشقاق و تفرقه» توصیف کرد و نه مطالبه‌گری و افشای فسادها و بی‌عدالتی‌ها. در شرایط امروز کشور که فساد سیستمی است ولی مسئولان از قبول آن سر باز می‌زنند، پرهیز از طرح موارد فساد از تریبون‌های نماز جمعه جهت حفظ آبروی نظام برخلاف مبانی اسلام و خیانت به مردم است. اینگونه بی‌تفاوتی به مسائل جامعه، کمک غیرمستقیم به سیستمی شدن فساد و عمیق‌تر شدن شکاف طبقاتی و بی‌عدالتی‌هاست.
مردم در خطبه‌های ۱۴ آبان چه شنیدند؟
مراسم عبادی‌سیاسی نماز جمعه امروز نیز همچون هفته گذشته به طور حضوری در سراسر میهن اسلامی‌مان برگزار شد. محور خطبه‌های این هفته، تبیین پیام استکبارستیزی و گره زدن میدان و دیپلماسی بود. ائمه جمعه با تکرار اظهارات برادران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مبنی بر بازپس‌گیری یک نفت‌کش حامل نفت ایرانی در آب‌های بین‌المللی، آن را مصداق تحریم‌شکنی توصیف کردند. این خطبه‌ها که از یک سو زنگ‌خطری نگران‌کننده درخصوص افزایش تنش‌های بین‌المللی بود، و از دیگر سو، خطبه‌ها حاوی حمایت امامان جمعه از بازگشت کشور به میز مذاکره بود که برای حل بحران معیشتی و اقتصادی کشور امیدوارکننده است. در این جمعه که «روز فرهنگ عمومی» نام‌گذاری شده بود، سخنانی هم در مورد وضعیت اسفبار فرهنگی کشور و نیاز به تجدید نظر در رویکردها در این زمینه شنیده شد. لازم بذکر است که در خطبه‌های این هفته سکوت امامان جمعه در محکوم کردن توهین به مراجع تقلید ادامه داشت و تنها امام جمعه موقت تهران در لزوم صیانت از جایگاه مراجع عظام سخن گفت.
مردم امام جمعه منفعل نمی‌خواهند
سخنان هفته گذشته حجت‌الاسلام حاج‌علی‌اکبری که طرح مصادیق فساد از تریبون نماز جمعه را ممنوع اعلام کرد، پرده از دلایل و ریشه‌های انفعال سالهای اخیر امامان جمعه در روشنگری فسادها و سوءمدیریت‌ها برداشت و نشان داد که چرا ستاد اقامه نماز جمعه، یک امام جمعه متهعد همچون حجت‌الاسلام لواسانی را خانه‌نشین کرد. این سخنان که واکنش شدید طیف‌های مختلفی از فعالان سیاسی، مذهبی و اجتماعی را به همراه داشت، یک‌بار دیگر نشان داد که طرح مبارزه با فساد از تریبون‌های نماز جمعه تنها کاربرد کلیدواژه‌ای دارد. با تشکیل شورای سیاستگذاری ائمه جمعه، امامان جمعه تنها به طرح روایات سیاسی یک جناح خاص تبدیل شده و در انجام مسئولیت مردمی و مطالبه‌گری خود عاجز مانده‌اند. از این رو، در سالهای اخیر موضوعاتی همچون فسادستیزی تنها برای پیشبرد اهداف سیاسی و جناحی از تریبون نماز جمعه مطرح می‌شوند، و روشنگری و اقامه عدالت از تریبون‌ها رخت بر بسته است. این روند باعث کاهش حضور مردم در نمازهای جمعه، گسترش دین‌گریزی در جامعه و افزایش ناامیدی در بین مردم مستضعف شده است. در این شرایط باید پرسید: اکنون که فساد تا عرش اعلای مجلس، دولت و حتی قوه قضائیه هم رسوخ کرده، چرا امامان جمعه علی‌وار عمل نمی‌کنند و بقای منبر را به بقای ملت ارجح می‌دانند؟
می‌خواستند به شیخ‌الفقها برچسب نفوذی بزنند
واکنش‌ها و حاشیه‌ها درخصوص سخنان آیت‌الله صافی گلپایگانی همچنان ادامه دارد و به نظر می‌رسد که اکنون اجماع نهادهای حاکمیتی بر محکومیت انتقادهایی است که از سوی رجانیوز علیه آن مرجع عالیقدر مطرح شده است. با نگاهی به نوع و زمینه انتقادها می‌توان دید که جریانی در پی این بود که شیخ‌الفقها را نفوذی معرفی کرده و البته این تنها مقدمه‌ای بود برای سرکوب هرنوع اجتهاد سیاسی و مستقل. البته خوشبختانه این ترفند با عکس العمل به موقع و مناسب مراجع تقلید و در پی آن، نهادهای حاکمیتی خنثی روبرو شد و فعلا برنامه ترد و حذف محافلی که از پروژه نفوذ استفاده جناحی می‌کنند خنثی شد. چند تن از مراجع عالیرتبه کشورمان نسبت به انتقادات رجانیوز واکنش نشان دادند، ولی جالب اینجاست که افرادی که تا چندی پیش از پروژه نفوذ در بیت مراجع سخن می‌گفتند، اکنون سکوت اختیار کرده‌اند و برغم ادعای خود مبنی بر لزوم صیانت از جایگاه مرجعیت، سخنی در دفاع آیت‌الله صافی گلپایگانی و لزوم استقلال مرجعیت نگفته‌اند.
مردم در خطبه‌های ۷ آبان چه شنیدند؟
در اولین آدینه آبان ماه، مراسم عبادی سیاسی نماز جمعه در اکثر نقاط کشور به صورت حضوری برگزار شد. در تهران، این مراسم با حضور گروهی از دانشجویان و بسیجیان معترض به سخنان حجت‌الاسلام حاج‌علی‌اکبری، رئیسی شورای سیاستگذاری ائمه جمعه برگزار شد که خواهان عدم اشاره به مصادیق فساد از تریبون نماز جمعه شده بود. محور خطبه‌های این هفته برخلاف انتظارات، دفاع از صیانت مرجعیت نبود، بلکه طبق خط مشی ارسالی از شورای سیاستگذاری، امامان جمعه به جای هفته آینده، این هفته سالروز تصرف لانه جاسوسی را گرامی داشتند. این تصمیم باعث شد که محور اصلی خطبه‌های این هفته استکبارستیزی باشد و امامان جمعه با اشاره به حادثه حمله سایبری به پایگاه‌های سوختی، استکبار را عامل آن حملات معرفی کنند. بدین ترتیب، امامان جمعه نه تنها نسبت به سخنان آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی درباره لزوم عقلانیت و تعامل سازنده برای احقاق حقوق ملت بی‌اعتنا بودند، بلکه حتی بجز در دو سه شهر، هیچگونه اشاره‌ای به اهانت به جایگاه مرجعیت نشد و لذا مرجعیت همچنان تنها ماند. در هفته‌ای که زمان و مکان برگزاری دور جدید مذاکرات برجام اعلام شد، در چند شهر بزرگ، امامان جمعه به تحلیل موقعیت و انتظارات نظام در مذاکرات آتی پرداختند؛ سخنانی که در اکثر موارد با واقعیات فعلی پرونده هسته‌ای کشور همخوانی نداشت.
چه کسانی با ورود مراجع عظام به سیاست مخالفند؟
بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با میهمانان کنفرانس وحدت اسلامی و جمعی از مسئولان نظام به مناسبت ایام هفته وحدت و ولایت نبی مکرم اسلام (ص) حاوی نکات قابل تأملی از جمله درخصوص دیپلماسی و ایدئولوژی بود. ایشان در بحث اداء حق جامعیت اسلام، «قدرتهای سیاسی مادی» را عامل تلاش‌هایی دانستند که به اعتقاد ایشان در تلاش‌اند اسلام را از عرصه‌های مهم زندگی و مناسبات اجتماعی خارج کرده و آن را یک عقیده قلبی و ارتباط شخصی با خدا معرفی کنند. از نظر رهبری، این گرایش باطنا سیاسی و ظاهرا فکری معتقد است «اسلام در مورد تولید تمدن و ساخت تمدن بشری نقشی ندارد، وظیفه‌ای ندارد، امکانی ندارد؛ در مدیریت جامعه نقش ندارد، در تقسیم قدرت و ثروت در جامعه، اسلام نقشی ندارد؛ اقتصاد جامعه، مسائل گوناگون جامعه مربوط به اسلام نیست؛ یا مسئله‌ی جنگ، مسئله‌ی صلح، سیاست داخلی، سیاست خارجی، مسائل بین‌المللی.» در همین راستا مقام معظم رهبری استدلال کسانی را به نقد کشیده اند که می‌گویند «دیپلماسی را ایدئولوژیک» نکنید. به اعتقاد ایشان، این اظهارات به این معنی است که اسلام در مسئله سیاست خارجی و مسائل بین‌المللی نباید اظهار نظر کند. آیت الله خامنه‌ای معتقدند «آنچه اسلام مطرح می‌کند، اینست که عرصه فعالیت این دین، تمام گستره زندگی بشر است؛ از اعماق قلب او تا مسائل اجتماعی، تا مسائل سیاسی، تا مسائل بین‌المللی، تا مسائلی که به مجموعه‌ی بشریّت ارتباط دارد.»
حجت‌الاسلام رئیسی و بحران آموزش حوزی
زبان و کاربرد دقیق آن نزد یک فرد، هم نشان از نحوه تفکر و منطق آن فرد دارد و هم میزان تسلط وی را به ارتباط با مخاطب نشان می دهد. سیاستمداران به علت ماهیت کار خود به ابزار زبان نیازی مبرم دارند و از این زوایه زیر ذره‌بین افکار عمومی قرار می گیرند. از همین روست که مردم به سادگی از کنار گاف‌های کلامی حجت الاسلام ابراهیم رئیسی نمی گذرند و این موضوع می تواند از شوخی کردن‌ها و دست انداختن‌ها فراتر رود و تبدیل به یک دردسر سیاسی برای ایشان شود. در اینجا اما ما قصد نداریم موضوع را از زاویه سیاسی مورد بررسی قرار دهیم و هدف این نوشتار، بررسی موضوع از زاویه آموزش حوزوی در شکلی وسیعتر است. در واقع سوالی که میخواهیم مطرح کنیم این است که چرا فردی همچون حجت الاسلام رئیسی که مراحل تحصیلات حوزوی را تا درجه اجتهاد طی کرده، چرا باید دچار اینگونه لغزش‌های کلامی و اشتباهات تاریخی شود؟ادامه
مردم در خطبه‌های ۳۰ مهر چه شنیدند؟
در آخرین آدینه مهرماه ۱۴۰۰، و پس از ۲۰ ماه وقفه، مراسم عبادی-سیاسی نماز جمعه در پایتخت نیز به صورت حضوری برگزار شد. در هفته وحدت اسلامی، این موضوع محور خطبه‌های بود و ائمه جمعه با اشاره به افزایش اختلاف و نفاق میان مسلمانان، به تحلیل وضعیت وحدت میان شیعه و سنی پرداختند. همچنین، امامان جمعه با بررسی شرایط فعلی منطقه، علت ناآرامی‌های سیاسی و ژئوپلیتیک هفته‌های اخیر را با تشکیل مثلث عربی-عبری-غربی در مرزهای کشور مربوط دانستند. مبحث تعامل منطقه‌ای و بین‌المللی نیز همچون هفته‌های گذشته در اکثر خطبه‌ها شنیده نشد و تنها سه نفر از امامان جمعه شهرهای بزرگ به موضوع رفع و خنثی‌سازی تحریم‌ها و خروج از انزوای منطقه‌ای و بین‌المللی کشور اشاره کردند.
دین ما عین سیاست ماست؟
سخنان اخیر حجت‌الاسلام مرتضی آقاتهرانی که گفته بود «ولایت‌مداری از نماز مهمتر است» واکنشهای گسترده و منفی کاربران فضای مجازی و نیز مخاطبان سایت مردم و روحانیت را به همراه داشت. مهمترین انتقادی که به اظهارنظر آقاتهرانی وارد شده این است که این سخنان خلاف شرع است و در واقع اینگونه اظهارات به معنی تبدیل شدن دین به ابزاری برای سیاست و دعواهای جناحی است. نکته قابل توجه این است که اظهارات آقاتهرانی دستکم در ظاهر به بیانات حضرت امام (ره) درخصوص حکومت اسلامی و حدود اختیارات ولی فقیه بی شباهت نیست. امام خمینی (ره) از تقدم حفظ نظامی اسلامی بر اجرای احکام شرعی گفته بودند و اکنون برخی همچون حجت‌الاسلام آقاتهرانی هم اظهارات خود را به افکار امام راحل ربط میدهند. سوال اینجاست که چه تفاوتی میان تفکر حضرت امام (ره) و اظهارات افرادی همچون آقاتهرانی وجود دارد که مردم از اولی استقبال کردند ولی دومی را مورد انتقاد قرار می دهند؟ادامه
چرا آقامیری از ستاد امر به معروف موفقتر است؟
در سالهای اخیر به مردم خدمتگزاری نشد، نه در عرصه اقتصاد و نه در فرهنگ. اما درحالیکه اقتصاد ما فلج مانده، فرهنگ کشور به دلیل رابطه تناتنگی که با زندگی روزمره مردم دارد، مدام در حال تحول و به‌روزرسانی است. در این حین، برنامه‌ریزی‌های نادرست در عرصه فرهنگ که هنوز بر تئوری سی‌ساله تهاجم فرهنگی پایه‌ریزی شده، باعث شده که این برنامه‌ها حتی تأثیر حداقلی لازم را نداشته و لذا برخی از ابعاد فرهنگی کشور با ارزش‌های نظام بالاخص در زمینه‌های مطالبه‌گری، حجاب و حقوق شهروندی در تضاد باشد. در هفته‌های اخیر که دوباره شاهد بروز خشونت توسط آمرین به معروف در جامعه بودیم، به نظر می‌رسد ستاد امر به معروف که بارها بر کافی بودن «تذکر لسانی» تأکید کرده است، در مقابله با آمرین خاطی عاجز بوده و مردم بی‌گناه تاوان آن را پس میدهند. این موضوع باعث شده که مبحث «مردمی‌شدن» امر به معروف و نهی از منکر که برای نهادینه شدنش در جامعه مدرن ما دوباره در حلقه‌های حوزوی و جامعه‌شناختی مطرح شده تا انشاالله بیشتر از این به بهانه آموزش فرهنگی مردم شاهد پایمال شدن حقوق و دل‌آزردگی‌ها از حاکمان و ضابطین قانون نباشیم. در این بین، چه کسانی در امر به معروف و اصلاح جامعه موفقترند، ستاد امر به معروف، امثال پناهیان‌ها، یا آقامیری‌ها؟
مردم در خطبه‌های ۲۳ مهر چه شنیدند؟
مراسم عبادی سیاسی نماز جمعه این هفته در اکثر شهرهای کشور برگزار شد. در هفته‌ای که خبر از موافقت مجلس انقلابی با مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام برای محرمانه‌سازی اموال مسئولان رسید، در هیچ‌یک از خطبه‌ها نسبت به نیاز به شفاف‌سازی در این موضوع مطالبه‌گری نشد. محور خطبه‌های این هفته موضوعات منطقه‌ای، به‌خصوص واکنش به انفجار هفته گذشته مسجد شیعیان در قندهار بود. امامان جمعه به جای توجه به اختلافات شیعه و سنی که سالهاست زیر پوست منطقه می‌خزد، داعش، عامل انفجارهای اخیر را، مزدور آمریکا در منطقه توصیف کردند. اینگونه فرافکنی‌ها و آدرس غلط دادن‌ها، بخصوص در هفته‌ای که هفته وحدت اسلامی نام گرفته، شایسته امامان جمعه و مسئولیت خطیر آنان نیست. از سوی دیگر، در هفته‌ای که دستگاه سیاست خارجه کشور آمادگی خود را برای ادامه مذاکرات برجامی اعلام کرد، اکثر امامان جمعه نسبت به این موضوع سکوت اختیار کردند، لیکن در برخی از خطبه‌ها، امامان جمعه حمایت خود را نسبت به روند مذاکرات با عربستان اعلام کردند که به نوبه خود حائز اهمیت بود.
ترویج تئوری‌های توطئه از سوی روحانیون قابل قبول نیست
استعمار میراث شومی برای بسیاری از مناطق جهان به ارمغان گذاشت که آثار منفی آن برای کشورهایی همچون ایران و دیگر کشورهای خاورمیانه تا به امروز نیز احساس می‌شود. در قرن هجدهم و نوزدهم استعمار روس و انگلیس دخالت‌های مستقیمی در امور سیاسی و اقتصادی ایران داشتند و در روند پیشرفت کشور اختلالات عمیق و ماندگاری ایجاد کردند. بطور خاص شکست دودمان قاجار در جنگ‌های ایران و روسیه و تصاحب بخشهای وسیعی از خاک کشورمان توسط روس‌ها، از لحاظ اقتصادی و ژئوپولیتیک لطمه بزرگی به کشور وارد کرد و در ضمن یک ضربه بزرگ نیز بر روانشناسی جمعی ما وارد آورد که اثرات آن تا به امروز هویدا است.
چرا امامان جمعه عامل دوقطبی سیاسی شده‌اند؟
نظام ما گرفتار ویروس دوقطبی‌گری است. این ویروس هم در صحنه سیاست و هم در صحنه فرهنگ و دین قربانیان بسیاری گرفته است. سویه‌های مختلف این بیماری با برچسب‌زنی‌ها و خانه نشین‌کردن‌ها و فتنه‌گری‌ها همراه بوده و متاسفانه در دوران تدبیر و امید همه‌گیر شد. در این شرایط، حرف حساب مشتری ندارد و بسیاری از سیاسیون و روحانیون هنوز با تکرار خط مشی‌هایی که تنها منافع جناح و گروه سیاسی‌شان را در نظر دارد، ناقل ویروس هستند. لذا جای تعجبی ندارد که با وجود درخواست‌های چندباره رهبری برای کنار گذاشتن این رویه غلط و مغرضانه، معضل دوقطبی کشور حل نشده است. این یادداشت کنکاشی است برای مطالعه درگیری‌های پایان‌ناپذیر جناح‌ها و لابی‌های فشار در صحنه سیاست کشور. نظر به اینکه در آستانه ششمین سالگرد پذیرش برجام هستیم، با استفاده از این موضوع که با وجود گذران سال‌ها از پیدایش آن و اثرات جبران‌ناپذیر مقاومت علیه آن مدام در تحلیلات و سخنرانی‌ها شنیده می‌شود، به مطالعه عمق این اختلاف دردناک خواهیم پرداخت.
مردم در خطبه‌های ۱۶ مهر چه شنیدند؟
مراسم عبادی‌سیاسی نماز جمعه این هفته بجز در پایتخت، در اکثر شهرهای بزرگ کشور به صورت حضوری برگزار شد و امامان جمعه به تحلیل مسائل داخلی و بین‌المللی روز پرداختند. محور اصلی خطبه‌های این هفته دفاع از تصمیم تحریم داخلی لوازم خانگی کره‌ای بود. امامان جمعه با اذعان به پایین بودن سطح کیفی تولیدات داخلی، ممنوعیت واردات لوازم خارجی را توجیه کردند. موضوع دیگری که در بسیاری از خطبه‌های شنیده شد، بحران قفقاز بود. بسیاری از ائمه جمعه برخلاف هفته گذشته، با لحنی نرم و دوستانه، خواستار تغییر در تصمیم همسایگان کشور در روابطشان با اسرائیل شدند. در هفته‌ای که تصمیم کشور نسبت به شرکت در دور جدید مذاکرات هسته‌ای اعلام شد، سخنان دو امام جمعه درباره برجام، با دیدگاه‌های کارشناسانه و حتی برخی از مواضع رسمی مسئولان فاصله داشت.
جناب آیت‌الله خاتمی، خدا را وارد دعواهای سیاسی نکنید!
آیت‌الله احمد خاتمی، عضو مجلس خبرگان رهبری بعنوان یکی از سخنگویان اندیشه بنیادگرای سیاسی در کشور شناخته می‌شود و نظرات ایشان، همانند دیگر بزرگان همچون مرحوم آیت الله مصباح یزدی، از یک نوع پیوستگی تاریخی برخوردار بوده و به نوعی جهت جامع تمامی اظهاراتشان، مخالفت با حضور معنا‌دار و قائم به ذات مردم در صحنه سیاسی می‌باشد. در واقع این عزیزان حضور مردم را در روند تصمیم‌گیری سیاسی، یک نوع حضور ثانوی و مالاْ تشریفاتی قلمداد می‌کنند که مشروعیت خود را از حضور و بروز سیاسی و حاکمیتی ولی‌فقیه دریافت می‌کند. طی سالهای اخیر، ساز و کارهایی همچون نظارت حداکثری استصوابی و روند حداقلی شدن نظارت بر ولی فقیه از بروزات این تفکر بوده است.ادامه
آیا ما هم نفوذی هستیم؟
چند هفته‌ای است که برخی از دوستان و دلسوزان دین و حوزه، با انتشار یادداشت‌های متعدد و سریالی، در تلاش برای ایجاد روایتی از ترس و بی‌اعتمادی در خانه امن اسلام، در دفاتر مراجع تقلید و حوزه‌های علمیه شده‌اند. این روایت با استناد به سخن رهبری که از تلاش دشمن برای نفوذ در دستگاه‌های مختلف سخن گفته بودند، بدون ذکر حتی یک مصداق نفوذ، آنچنان جدی درباره نفوذ در بیوت مراجع تقلید و حوزه‌ها سخن می‌گوید، گویی دشمنان در سنگرهای اسلام حلقه زده‌اند و عملا جنگ مغلوبه شده است! مطالعه دقیق مصاحبه‌ها و یادداشت‌های منتشره در این مورد از نیت اصلی این روایت پرده برمی‌دارد که به مطالبه‌گری برچسب «سهم‌خواهی» می‌زند و «نظرات مخالف» را به «تفکرات معاند» گره می‌زند و آن را نفوذی می‌خواند. اخیراً انگ زدن به ایده «استقلال حوزه» نیز به این جریان موسوم به نفوذ گره زده شده که این پرسش را در ذهن ما و دیگر گروه‌هایی که از لزوم استقلال حوزه سخن می‌گویند بوجود آورد که آیا ما هم نفوذی هستیم؟
مردم در خطبه‌های ۹ مهر چه شنیدند؟
در دومین آدینه پاییزی کشور، مراسم عبادی سیاسی نماز جمعه در بسیاری از نقاط کشور برگزار شد. امروز که روز جهانی سالمندان بود، در اکثر خطبه‌ها هیچگونه مطالبه‌گری نسبت به حقوق و مشکلات معیشتی این گروه آسیب‌پذیر شنیده نشد. محور خطبه‌های این هفته هشدار به همسایگان کشور در شمال، غرب و جنوب کشور نسبت به ترمیم روابط شان با اسرائیل بود. همچنین برخی از امامان جمعه با اشاره به سخنان رهبری در مورد «جهاد تبیین»، از افشاگری‌ها علیه مسئولین انتقاد کرده و آن را خودزنی نامیدند. در هفته‌ای که غربی‌ها نسبت به پایان یافتن فرصت‌ها برای مذاکره هشدار دادند، تنها یکی از امامان جمعه با واکنش نسبت به موضوع، خواستار رفع یک‌طرفه تحریم‌ها شد و یک‌بار دیگر آمادگی کشور نسبت به بازگشت به برجام را از تریبون‌ها اعلام کردند.
چرا علامه حسن زاده آملی رساله عملیه نداشت؟
مردم در خطبه‌های ۲ مهر چه شنیدند؟
با تسریع طرح واکسیناسیون ملی و پایان موج پنجم کرونا، مراسم عبادی‌سیاسی نماز جمعه این هفته در نقاط بیشتری برگزار شد و مردم از نزدیک به خطبه‌های پیشوایان دینی خود گوش سپردند. تحولات سیاست خارجی کشور در تلاش با تعامل بین‌المللی محور خطبه‌های این هفته بود. ائمه جمعه با تحسین سخنان رئیس‌جمهور خطاب به سازمان ملل، و همچنین عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای، برآیند این اقدامات را افزایش قدرت سیاسی ایران تعبیر کردند. در برخی خطبه‌ها تحلیل‌هایی نسبت به پیامد این موضوع در بهبود موضع ایران در مذاکره با غرب نیز شنیده شد. نمازگزاران در تبریز و ارومیه نیز واکنشهای امامان جمعه خود نسبت به اظهارات برخی نمایندگان جمهوری آذربایجان نسبت به ایران را شنیدند. لازم بذکر است که در هفته‌ای که تنی چند از مراجع تقلید و روحانیون برجسته حکومتی از حضور نفوذی‌ها در بیت برخی مراجع اظهار نگرانی کردند، این موضوع در هیچکدام از خطبه‌ها مورد تحلیل واقع نشد.
پروژه نفوذ یا دعواهای طلبگی
تقابل جناح‌های سیاسی کشور برای تمدید یا تغییر سیاست‌های کلی نظام تا به حال نتیجه‌ای جز ادامه‌دار شدن مشکلات معیشتی نداشته است. در این تقابل که یک جناح خود را «انقلابی» و دیگری خود را «مطالبه‌گر» توصیف می‌کند، و در ضمن یکدیگر را به «تحریف‌گری» و «نفوذی» بودن متهم می‌کنند. با سیاسی شدن فضای حوزه‌ها، این معضل به ساختار مدارس طلاب نیز وارد شده و به جای «تعلیم علما»، شایعه‌پراکنی و دعواهای جناحی به «تعقیب رقبا» انجامیده است. در هفته‌ای که گذشت، دو تن از مراجع تقلید در دیدار با وزیر جدید اطلاعات خواستار کشف روحانیون و نیروهای نفوذی در حوزه‌های علمیه و بیوت مراجع شدند. با توجه به اینکه اتهاماتی این چنین پیشتر نیز در دیگر سازمان‌ها مطرح شده و حتی دفاتر برخی مراجع نیز به اتهام مأمن نفوذی‌ها و جاسوسان هدف واقع شده‌اند، برخی از اعضای هیئت تحریریه که در دایره‌های حوزوی حضور دارند، یادداشت این هفته را به کنکاش این موضوع اختصاص دادند تا روشن شود که آیا واقعاً گرگی در گله است؟
مردم در خطبه‌های ۲۶ شهریور چه شنیدند؟
خطبه‌های نمازجمعه ۲۶ شهریور ماه طبق روال گذشته با توجه به ملاحظات بهداشتی در بیشتر شهرهای کشور برگزار شد و امامان جمعه درخصوص مسائل مختلف داخلی و خارجی اظهار نظر کردند. نکته‌ای که در هفته‌های اخیر در سخنان ائمه جمعه مشهود است، حمایت قاطع از دولت سیزدهم و به طور خاص حجت الاسلام رئیسی می‌باشد که در مقایسه با موضعگیریهای گذشته در قبال دولت یازدهم و دوازدهم، پدیده جدیدی است که اگر به حمایت‌های جناحی تقلیل پیدا نکند می‌توان آن را به فال نیک گرفت. انتقادات غیرمستقیم امام جمعه شیراز از جنبش عدالت‌خواه نیز نکته قابل توجهی بود که با توجه به برکناری امام جمعه لواسان (به علت طرح مطالبات عدالت‌خواهانه) نشان از تقابل جدی شورای سیاستگذاری ائمه جمعه با این جریان دارد.
دست‌های پنهان در برکناری امام جمعه لواسان
در هفته‌ای که گذشت، برکناری امام جمعه لواسان توسط شورای سیاستگذاری ائمه جمعه جنجال به پا کرد. هرچند جابجایی و انتصاب امامان جمعه امری عادی محسوب می‌شود، چنین امری تنها جهت اصلاح ائمه جمعه کم‌کار و یا افزایش تجربه امامان جمعه جوان و تازه‌کار صورت می‌گرفت، لذا برکناری حجت‌الاسلام سید سعید لواسانی که در روشنگری و مطالبه‌گری زبانزد محافل حوزوی و خبری است، بسیار تعجب برانگیز و ناراحت‌کننده است. علیرغم تلاشی‌های جناب لواسانی و اعتراضات مردمی در لواسان و تهران، شورای سیاستگذاری پس از انتشار بیانیه‌ای که خالی از شفافیت بود، بلافاصله جانشین وی را نیز معرفی کرد. برکناری حجت الاسلام لواسانی نمونه دیگری از نفوذ عناصر مشکوک در شورای سیاستگذاری ائمه جمعه است که سرنخ های آن را باید در قدرت رو به فزونی زمین خواران یافت. طی دو دهه گذشته شاهد بودیم که چگونه بخشهای مختلف لواسان به مالکیت افرادی درآمده که به حلقه‌های قدرت و ثروت متصل هستند و در دستگاه قضائی و امنیتی کشور هم نفوذ دارند و به راحتی مسیرهای قانونی را دور می زنند. با برکناری حجت الاسلام لواسانی مشخص می‌شود که این گروه‌ها حتی توانایی عزل و نصب امامان جمعه را نیز دارند.
مردم در خطبه‌های ۱۹ شهریور چه شنیدند؟
در خطبه‌های نماز جمعه این هفته، بسیاری از امامان جمعه برحسب روال معمول به مرور مناسبت‌ها و تکرار خط مشی شورای سیاستگذاری ائمه جمعه بسنده کردند، لیکن این هفته با توجه به برکنار شدن امام جمعه مطالبه‌گر لواسان و اعتراضات مردمی نسبت به این موضوع، خطبه‌هایی در انتقاد از عملکرد شورای سیاستگذاری و علت مردم‌محور نبودن امامان جمعه شنیده شد. توجه محض به خط مشی شورای سیاستگذاری ائمه جمعه موجب شد که این هفته نیز بسیاری از نمازگزاران در خطبه‌ها به جای تحلیل مسائل ملموس و اولویت‌دار همچون مطالبه‌گری و عدالت‌خواهی، دگرباره کلیدواژه «مدیریت انقلابی و جهادی» را شنیدند. در هفته‌ای که درگیری‌های خونین طالبان با گروه‌های مقاومت در افغانستان در پنجشیر بالا گرفت، برخی از امامان جمعه خطبه‌هایی در انتقاد از درخواست کمک نظامی کشور به گروه‌های مقاومت ایراد کردند و موضع کشور را محدود به حمایت از برگزاری مذاکرات دوحه برای تشکیل دولتی فراگیر دانستند. پس از چند هفته سکوت درباره مذاکرات هسته‌ای برجام، خطبه‌هایی در حمایت از بازگشت به میز مذاکره شنیده شد.
امام جمعه لواسان برکنار شد! جرمش این بود که افساد هویدا می‌کرد…
گزارش‌ها حاکیست امام جمعه لواسان از مقام خود برکنار شده است. بنظر می رسد اظهارات صریح حجت‌الاسلام سید سعید لواسانی در خصوص رانت‌خواری‌ها و فساد سیستمی، و بکارگیری سبک شخصی در خطبه‌ها بجای روخوانی خط مشی‌های ارائه شده از سوی شورای سیاستگذاری ائمه جمعه، عامل اصلی برکناری حجت الاسلام لواسانی بوده است.
به گزارش ایرنا از پایگاه اطلاع‌رسانی امام جمعه لواسان، حجت الاسلام لواسانی در پیام خود بیان کرده است: جمعه این هفته ( نوزدهم شهریور ۱۴۰۰ ) آخرین نماز جمعه در لواسان را اقامه می‌کنم. خدا را شکر که هفت سال توفیق داد و خدا را شکر که با نظر شورای سیاستگذاری ائمه جمعه این بار از دوشم برداشته شد. در ادامه این پیام گفته شده است: راه انقلاب اسلامی و آرمان‌های امام عزیز ما با مشارکت مردم، تحقق عدالت اجتماعی، مبارزه بی‌ملاحظه با فساد به نتیجه می‌رسد و این مهم در درجه اول وظیفه روحانیت انقلابی است. رئیس شورای فرهنگ عمومی شمیرانات در بخش دیگری از پیام خود اعلام کرده است: رهبری حکیم ما هم از ما طلبه‌ها همین توقع را دارند و الحمدلله و به فضل الهی تا جان در بدن دارم، این راه را ادامه می‌دهم.
پیشتر حجت‌الاسلام لواسانی در دیدار با عباس نوروزی، دادستان عمومی و انقلاب لواسانات، از مرجع قضائی خواسته بود، با مفسدان و مافیای فساد در منطقه برخورد کند. وی در این دیدار گفته بود: بنده پیشنهاد دادم، لواسان پایلوت مبارزه با فساد و برخورد قاطع با متخلفان شود و در برخورد با فساد سرعت و جدیت بیشتری به کار ببندیم.
حجت الاسلام لواسانی در گفتگو با خبرگزاری مهر گفته شورای سیاستگذاری ائمه جمعه از من خواسته است، که کناره گیری کنم. وی در توضیح دلیل این خداحافظی افزود: زمانی که شما کارمند یک نهاد هستید و به شما می‌گویند، دیگر نباشید، می‌بایست کناره گیری کنید. امام جمعه لواسان در پاسخ به این سوال که دلیلی که شورای سیاستگذاری ائمه جمعه برای کناره گیری شما بیان کرده است چیست؟ گفت: به من گفته‌اند، جابجایی ائمه جمعه روال شورای سیاستگذاری است و طبق همین روال نیز امام جمعه لواسان باید تغییر کند. لواسانی در پاسخ به این سوال که «آیا به نهاد دیگری منتقل می‌شوید و یا امام جمعه شهر دیگری خواهید شد؟» گفت: خیر، قرار نیست به نهاد دیگری جز نماز جمعه بروم و یا امام جمعه شهر دیگری باشم. حجت الاسلام لواسانی در پیام خداحافظی خود گفته بود: دوستان فکر نکنند که فقط در لباس امامت جمعه می‌توان خدمت کرد؛ لباس ما لباس نوکری است و هرجا باشیم اگر وظیفه‌مان را انجام بدهیم خدا با ماست. از کمبودهای خود هم به خدای تعالی پناه می‌برم.
شایان دکر است امام جمعه لواسان در یک پست توییتری پرده از دلیل اصلی برکناری خود برداشته و گفته بود: به بنده ایراد می‌گرفتند که تو امام جمعه متعارفی نیستی. گفتم: خودم انتخاب کردم که از این کلیشه‌ها بیرون باشم. من انقلابی وفادار به اهداف امام هستم، به این دلیل باید سد محافظه‌کاری خیال‌پردازانه و مصلحت‌اندیشی خانمانسوز را می‌شکستم.
لواسانات به مرکزیت شهر لواسان و دارای ۲۰ روستا با جمعیتی بالغ بر ۳۰ هزار نفر از توابع شمیرانات در شمال شرقی پایتخت واقع شده است.
حال که شورای نگهبان نیز یک‌دست شده…
استعفای آیت‌الله آملی لاریجانی از شورای نگهبان، که بسیاری از ناظران آن را حذف وی و تکمیل آخرین پازل یک دست شدن قدرت در نظام توصیف کرده‌اند، تبعات ناگواری هم برای این نهاد انقلابی و هم برای کلیت نظام دارد. تصمیمات شورا در رد صلاحیت‌های سئوال‌برانگیز، و موضعگیریهای آن در مورد برخی لوایح در سالهای اخیر باعث شده که اعتماد عمومی از این نهاد رخت ببندد و اکنون یا یک دست‌تر شدن شورا، بی اعتمادی‌ها بیشتر می‌شود. این نارضایتی‌ها که امید می‌رفت با سخنان رهبری من‌باب ظلم و جفای شورا در سالی که گذشت باعث تغییر رویه‌ها شود و آخرین سخنان رسانه‌ای آیت‌الله لاریجانی نیز تلاشی در تحقق چنین رویایی بود. لیکن در نبود شفافیت، استعفای جناب لاریجانی نشانگر بعیدالوقوع بودن تحول در این نهاد انقلابی است. در هفته‌ای که رهبری نسبت به خدشه‌دار شدن اعتماد عمومی نسبت به نظام سخن گفتند، یادداشت این هفته ایده مردمی شدن شورای نگهبان در گام دوم انقلاب را بررسی و زوایای گوناگون آن را مطالعه خواهد کرد.