در ادامه بحثی که به نوعی با صحبتهای حسن رحیم پور ازغدی در گردهمایی اعتراضی طلاب و اساتید حوزه در شهریور ماه در مورد سکولاریسم و حوزه علمیه آغاز شد، در هفته های اخیر در محافل حوزوی و میان روحانیون و مردم گفتگوهایی در این ارتباط شکل گرفته است. در این میان برای بررسی این نظریه میتوان نگاهی هم داشت به نظرات و باورهای روحانیون نسل دوم انقلاب که با وجود نگاه متفاوتی که نسبت به روحانیون نسل پیش خود و فعالین سالهای آغازین انقلاب دارند، همچنان پایبند به آرمان های امام خمینی (ره) و اصل نظام جمهوری اسلامی و ولایت فقیه هستند.
یکی از این روحانیون حجت الاسلام والمسلمین راهدار است که به عنوان یک روحانی جوان در قم با اظهارنظرات نوآورانه و بعضا عجیب خود توجه ها را به خود جلب کرده است. ما در نظر سنجی های سایت مردم و روحانیت نیز نظرات مردم را در مورد اظهارات ایشان دنبال و بررسی می کنیم. حجت الاسلام راهدار در مصاحبه ای با سایت مباحثات به فاصله موجود میان مردم و روحانیت در جامعه و اینکه چرا اکثریت مردم، جامعه روحانیت را مقصر مشکلات اقتصادی-اجتماعی خود میدانند واکنش نشان داد. به گفته حجت الاسلام راهدار نگاه رهبری نیز در حال حاضر نسبت به حوزه علمیه مثبت نبوده و رهبر معظم انقلاب حوزه را انقلابی نمیبینند. باید به این نکته نیز توجه داشت که در ادبیات سیاسی امروز ما کلمه سکولاریسم نقطه مقابل کلمه انقلابی است. در نگاهی عمیقتر و مرور تاریخ انقلاب اسلامی و از منظر آیت الله خامنه ای دو نهاد اصلی و تاثیرگذار که در شکل گرفتن انقلاب و پیروزی آن مقابل رژیم پهلوی مهمترین نقش را ایفا کردند دانشگاه ها و حوزه ها بودند. دو نهادی که یکی تمایل ذاتیش به نوعی سکولاریسم است و دیگری به دین و اصول انقلابی.
بگذارید ابتدا معرفی کوتاهی از حجت الاسلام راهدار داشته باشیم. ایشان متولد سال ۱۳۵۳ در شهر زابل هستند و در خانواده ای کشاورز بدنیا آمد. او در نوجوانی برای تحصیلات حوزوی به قم رفت و سپس راهی موسسه امام خمینی شد که توسط آیت الله محمد تقی مصباح یزدی اداره میشد. ایشان پس از فارغ التحصیلی در رشته علوم سیاسی و پس از اخذ مدرک دکترا از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به فعالیت های سیاسی-فرهنگی پرداخت و مؤسسه مطالعات و تحقیقات اسلامی فتوح اندیشه را راه اندازی کرد.
راهدار که اظهارات سیاسی-جنسی اخیرش حاشیه‌ساز شده انتقادهایش از حوزه بر پایه این اصل است که از نظر او در حالی که حوزه در ارتباط با مباحث اسلامی در سطوح مبانی پیشرفت هایی داشته است در زمینه راهبردی و اجرایی ضعیف عمل کرده است. حجت الاسلام راهدار میگوید: ضعف حوزه در این است که در مرحله پژوهش‌های بنیادین مانده است؛ درست و عمیق پیش رفته‌اند؛ ولی ابترند؛ چون امتداد اجتماعی ندارند. در بسیاری از مراکز حوزوی تابلوی مرکز راهبردی را داریم که عمدتاً راهبردی نیستند و وقتی داخل می‌شوید از جنس طرح و برنامه است. ما در حوزه استراتژیست تربیت نکردیم. محصول حوزه آدم‌های عمیقِ غیرمفید است. مهمترین مؤید تاریخی من انقلاب اسلامی است. هیچ پژوهشگری (غربی، شرقی، اپوزیسیون، خودی و غیرخودی) نسبت حوزه و انقلاب اسلامی را منکر نشده و همه بر این باورند که انقلاب اسلامی مولود حوزه است.
این کارشناس امور دینی و فرهنگی اینکه مردم، روحانیون را مقصر مشکلات خود میدانند امری طبیعی میخواند و بدلیل اینکه حوزه و حکومت از دید جامعه یکی هستند، مردم طبیعتا حوزه را مسئول فشارهای اقتصادی-اجتماعی خود میبینند. ایشان راه حل را در همان اصل میدانند که حوزه در بحث اجرایی و مدیریتی به اندازه نیازهای جامعه پیشرفتی نداشته و به عنوان مثال در ترویج و ترفیع اصل ولایت فقیه شکست خورده و نتوانسته آن را به شکل صحیح به جامعه بقبولاند.
با یک نگاه کلی به صحبتهای حجت الاسلام راهدار میتوان نتیجه گیری کرد که درست است که ایشان برخلاف حسن رحیم پور اذغندی حوزه را به سکولاریسم محکوم نمیکند اما همچنان حوزه را به کم کاری سیاسی و کم کاری اجرایی محکوم میکند که در یکی از مهمترین وظایفش که ترویج ولایت فقیه است به درستی عمل نکرده است. چه با این فرضیه موافق باشید و چه مخالف در این بهره حساس سیاسی-اقتصادی کشور که از مهمترین دغدغه های جامعه روحانیت و حوزه نزدیکی و ارتباط بهتر با جامعه است آیا سیاسی جلوه دادن حوزه در حال حاضر کمکی به کم کردن فاصله موجود میان جامعه و روحانیت خواهد کرد؟ در طول تاریخ هزار و اندی ساله حوزه علمیه و حتی تاریخ معاصر و رویداد ها منتهی به انقلاب اسلامی، نزدیک بودن جامعه روحانیت به توده مردمی و ارتباط میان این دو بود که به پیشبرد فلسفه اسلامی ختم شد و نه سیاسی بودن و شعار های مطلقا حکومتی از سوی حوزه.
آیا با دیدگاه راهدار موافقید که حوزه ها انتزاعی هستند و روحانیت در بطن امورات اجرایی نیست؟ آیا از سوی دیگر با نظر کارشناسانی که معتقدند حوزه نباید در امور سیاسی کشور دخالت کند موافق هستید؟ بدون شک وضعیت حوزه و نقش روحانیت تابعی از نظر کلی مردم خواهد بود. بنابر این لازم است سیاستگداران حوزوی از مطالبات و نظرات مردم در این زمینه آگاه باشند.