در حالی که حسن روحانی و محمدجواد ظریف برای دیدار با مقامات عراقی به بغداد سفر کرده بودند، توانستند سعادت دیدار با حضرت آیت الله العظمی سیستانی، مرجع عالیقدر شیعه، را نیز داشته باشند و با سفر به نجف اشرف به دیدار این عالم بزرگ شیعه در خانه ایشان رفتند. آیت الله سیستانی که امروزه مرجع اول نجف و به تعبیر بسیاری، مرجع اول جهان شیعه قلمداد می شوند، با وجود اینکه سالهاست در عرصه سیاست دخالت مستقیمی نداشته اند و تنها در موارد بسیار ضروری به پیام ها و توصیه هایی بسنده میکنند میان شیعان جهان از محبوبیت بسیاری برخوردار میباشند.
ایشان که حتی در میان علمای اهل سنت و دیگر بزرگان مذاهب ابراهیمی اعتبار زیادی دارند، در کشوری که مانند عراق محل حضور اقوام و مذاهب مختلف در صحنه اجتماع است نقش بسزایی در تشکیل و ایجاد دولت عراق پس از سقوط صدام داشته اند. اکنون و با دیدار رئیس جمهور کشورمان با این مرجع عالیقدر سوالی که باز در ذهن بسیاری بوجود آمده است این است که آیت الله سیستانی چه ویژگی ها و نکات مثبتی دارند که علاوه بر جامعیت فقهی، از پرطرفدارترین مراجع تقلید شیعه میباشند؟ همچنین میتوان این سوال را مطرح کرد که با وجود اینکه حسن روحانی با چندی دیگر از مراجع و علمای شیعه در عراق دیدار کرد چرا ملاقاتش با آیت الله سیستانی با بازتابی بین المللی مواجه شد و این امر چه تاثیری میتواند در رابطه با کشور دوست و همسایه عراق داشته باشد؟
سایت خبری «انتخاب» در گزارش خود از این دیدار و برای درک اهمیت این ملاقات و نفوذ آیت الله سیستانی در ایران چنین نوشت که طبق گزارش دفتر آیت‌الله سیستانی، در سال ۲۰۱۳ حدود ۴۹۰۰۰ طلبه از سیصد حوزه علمیه در شهرهای مختلف ایران از جمله ۳۵۰۰۰ طلبه در قم، ۱۰۰۰۰ طلبه در مشهد و ۴۰۰۰ طلبه در اصفهان، از معظم اله کمک هزینه تحصیلی دریافت کردند. طبق این آمار تعداد زیادی از طلبه‌های ایرانی به طور مستقیم از آیت‌الله سیستانی کمک مالی دریافت میکنند که علی‌رغم اقامت بلندمدت در عراق، دارای تابعیت ایرانی است.
جالب توجه است که آیت الله سیستانی به کمتر سیاستمداری وقت ملاقات داده اند و حسن روحانی اولین رییس جمهور ما می باشد که با آن بزرگوار ملاقات داشته است. البته اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس پیشین مجمع تشخیص مصلحت نظام هم ملاقاتی با آیت الله سیستانی داشتند. اجازه ملاقات به حسن روحانی و محمدجواد ظریف به چه معنایی می تواند باشد؟ آیت الله سیستانی در طول ریاست جمهوری احمدی نژاد حاضر با دیدار وی نشده بود که بسیاری دلیل آن را تحریم احمدی نژاد از سوی روحانیون عراقی عنوان کرده بودند.
این دیدار تاریخی از دید روابط سیاسی و اجتماعی کشورمان با عراق نیز از اهمیت خاصی برخوردار بوده و مطمئنا در گسترش مناسبات مردمی و دولت ها با یکدیگر اثر گذار خواهد بود و به دلیل جایگاهی که آیت الله سیستانی به لحاظ دینی در عراق دارند، ایشان می تواند باعث ایجاد حفظ توازن و تعادل در روابط خارجی کشورمان با عراق شوند. همچنین اینگونه ملاقات ها با بزرگانی مانند آیت الله سیستانی میتواند باعث ایجاد وفاق بین همه جریانات سیاسی و رابطه میان دو کشور ایران و عراق باشد. گزارش ها حاکی است آیت الله سیستانی از هرگونه تلاش برای بهبود روابط با همسایگان براساس منافع دوجانبه، احترام به حاکمیت یکدیگر و عدم مداخله در امور داخلی در این دیدار استقبال کرده اند.
آیت الله سیستانی از مراجع پرنفوذ شیعه هستند که دخالت مستقیمی در امور سیاسی روزمره ندارند و این امر باعث شده که بسیاری از ایشان به عنوان حافظ جایگاه سنتی مرجعیت شیعه یاد کنند. مجله فرانسوی لوموند در مورد ایشان نوشته است: «آیت‌الله سیستانی مراجعین خود را به‌سادگی در دفتر کار تقریباً خالی خود در شهر قدیمی نجف بر روی نیمکت ساده‌ای پذیرش می‌کند و درواقع میتوان گفت که تواضع و فروتنی وی به میزان قدرت اوست. وی همانند و نظیری در عراق و سراسر جهان تشیع ندارد و هاله نفوذ وی از ایران تا لبنان، از افغانستان تا هند و جنوب آسیا گسترش یافته است».
نگاهی به نحوه و میزان فتاوی معظم اله و عدم ورود مستیم در امور روزمره و کوچک نیز قابل توجه است که باز هم بسیاری از ناظران این امر را علت محبوبیت و جایگاه ویژه آن بزرگوار می دانند. آیت الله سیستانی همچنین خواهان نظامی مبتنی بر اصل “شوری” و تکثرگرایی و احترام به حقوق تمامی شهروندان می باشند اما تعیین شکل نظام سیاسی را به نظر ملت کشورها واگذار کرده اند. ایشان همچنان تصدی زنان را برای هر پست و مقامی می پذیرد و از این حین با انتقادهایی از طرف برخی مراجع دیگر مواجه شده اند. در ارتباط با حوزه علمیه نیز آیت الله العظمی سیستانی نقش اصلی حوزۀ علمیه را آموزش و راهنمایی و فرهنگ سازی دینی می دانند و بارها خاطرنشان کرده اند که مرجعیت نباید هیچ نقشی درون حکومت ایفا کند و ایشان همچنین بر دوری علما و روحانیون از مسؤولیتهای مدیریتی و اجرایی تأکید دارند که خود میتواند نکته ای قابل بحث و گفتگو در نظام مدیریتی امروز کشور باشد.